Пад задачай аптымізацыі грашовых патокаў разумеецца задача размеркавання плацежных сродкаў прадпрыемства ў дынаміцы з мэтай павышэння фінансава-эканамічнай эфектыўнасці. Крытэрыямі эфектыўнасці служаць:
прырост уласных сродкаў (багацця) прадпрыемства за пэўны перыяд часу;
павышэнне аб'ёму продажаў (долі рынку);
павышэнне фінансавай устойлівасці (забяспечанасці ўласнымі сродкамі);
эфектыўнасць выкарыстання наяўных сродкаў;
дзелавая рэпутацыя (выкананне абавязацельстваў перад пастаўшчыкамі і пакупнікамі);
максімальнае выкарыстанне вытворчых магутнасцяў.
Пачынаючы з 1950-х гадоў, даследчыкі фінансаў прапанавалі шэраг мадэляў аптымізацыі грашовай наяўнасці. Гэтыя мадэлі ў большасці сваёй з'яўляюцца вытворнымі ад мадэляў кіравання запасамі, і грашовая наяўнасць трактуецца як адмысловы запас, які ўзнікае ў працэсе паступлення і выбыцця грошай.
Самая старая мадэль належыць У. Баумолю (Baumol). Яна ўяўляе сабой простае прыстасаванне класічнай мадэлі кіравання запасамі Вільсана (Wilson) і ВітЭн (Within).
Пры выкарыстанні мадэлі Баумоля мяркуецца, што паступлення грашовых сродкаў ажыццяўляюцца дыскрэтным чынам і прадпрыемства можа або размясціць іх у выглядзе кароткатэрміновых укладанняў (тады яны прыносяць даход), або захаваць некранутымі, каб бесперашкодна разлічвацца з крэдыторамі. У апошнім выпадку ўзнікаюць альтэрнатыўныя выдаткі, роўныя страчаным працэнтах ад не адбыліся укладанняў, якія прадпрыемства магло б ажыццявіць, але не зрабіла гэтага.
Плацяжы ж, наадварот, носяць рэгулярны характар. Іншымі словамі, пры адсутнасці паступленняў, якія папаўняюць грашовы запас, апошні ўяўляе сабой змяншальныя лінейную функцыю.
М.Н. Мілер і Д. Орр (Мiller, Оrr,) адмовіліся ад гіпотэзы паступленняў і рэгулярных выплат і даследавалі гіпотэзу, згодна з якой сальда грашовых паступленняў і выплат на пэўны момант часу (імгненнае сальда) - гэта выпадковая пераменная [13] і якая-небудзь тэндэнцыя яго змены не прадугледжваецца [4]. Іх асноўная перадумова складаецца ў тым, што размеркаванне сальда штодзённага грашовага патоку з'яўляецца прыблізна нармальным.
Нягледзячы на ўсе паляпшэння, гэтыя мадэлі апынуліся малаэфектыўнымі па наступных прычынах [13]:
. Гіпотэзы, якія тычацца паступленняў і выплат, часцяком занадта простыя ў параўнанні з тым, што мае месца ў рэальным жыцці. Гэта адбываецца таму, што некаторыя грашовыя патокі не могуць быць вядомыя загадзя і, такім чынам, яны не падпарадкоўваюцца ніякаму закону верагоднасці, закладзенаму ў гэтых мадэлях.
. На практыцы кошт пераводу грашовых сродкаў з аднаго рахункі на іншы нікчэмная. Адсюль і паўстала крытыка гэтых мадэляў, якія грунтуюцца на велічыні кошту перакладу.
. Гэтыя мадэлі не прымаюць пад увагу кошт непрадбачаных змяненняў грашовай наяўнасці, а гэта можа быць кошт выпадковага незабяспечанага крэдыту або кошт спынення плацяжоў. Іх можна прадугледзець, але цяжка вымераць. З гэтага пункту гледжання кіраванне грашовай наяўнасцю становіцца стратэгічнай мэтай і не можа абмежавацца простай мадэллю.
. Гэтыя мадэлі маюць той недахоп, што трактуюць рашэнні, якія адносяцца да грашовай наяўнасці, незалежна ад рашэнняў па кароткатэрміновых ўкладанняў і Кароткатэрміновае фінансаванню. (Некаторыя мадэлі, такія як мадэль Орглера спрабуюць звязаць разам гэтыя тры віды рашэнняў.)
Гэтыя крытычныя заўвагі тлумачаць адсутнасць цікавасці да дадзеных мадэлям з боку практыкаў, якія часцей за ўсё лічаць, што аптымальнае значэнне грашовай наяўнасці - гэта нулявое значэнне, і вывучаюць усе магчымыя спосабы, якія дазваляюць наблізіцца да яго.
Мадэлі разліку мінімальна неабходнай сумы грашовых актываў грунтуюцца на планаваным грашовым струмені па бягучых гаспадарчым аперацыях, у прыватнасці, на аб'ёме расходавання грашовых актываў па гэтых аперацыях у маючым адбыцца перыядзе.
Мінімальна неабходная патрэбу ў грашовых актывах для ажыццяўлення бягучай гаспадарчай дзейнасці можа быць вызначана па наступнай формуле (1.1) [6]:
(1.1)
дзе ДАmin - мінімальна неабходная патрэбу ў грашовых актывах для ажыццяўлення бягучай гаспадарчай дзейнасці ў маючым адбыцца перыядзе;
Перайсці на старонку: 1 2 3